23 Φεβ 2011

Η Σαρακοστή

Με αφορμή την περίοδο της Σαρακοστής, την οποία διανύουμε, το http://www.enoriaka.gr/ ετοίμασε μία συλλογή κειμένων, με την ελπίδα ότι θα βοηθήσουν στην καλύτερη γνωρίμία μας με αυτή. Σας παρουσιάζουμε κείμενα γνωστών θεολόγων, με τα οποία ελπίζουμε να βοηθηθούμε όλοι στην πνευματική μας πορεία προς το Πάσχα.

13 Φεβ 2011

Μοναστήρια ανα την Ελλάδα

Τα ελληνικά μοναστήρια είναι άρρηκτα δεμένα με την ελληνική φύση και ιστορία. Φωλιασμένα σε απόκρημνα βράχια, σε γκρεμούς, σε ανεμοδαρμένες πλαγιές πάνω από τη θάλασσα, αλλά και σε καταπράσινες πεδιάδες και γέρικους ελαιώνες, τα μοναστήρια αυτά είναι μάρτυρες της αγωνίας του ανθρώπου να πλησιάσει το Θείο, μέσα από τη σιωπή, τη λιτότητα, την αρμονία.
Θεμελιωμένα στις θρησκευτικές δοξασίες, στα θαύματα, χτισμένα με το μεράκι των λαϊκών μαστόρων, εικονογραφημένα από τα άξια χέρια αγιογράφων, τα ελληνικά μοναστήρια έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε διάφορες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, προστατεύοντας και διατηρώντας σε αρκετές περιπτώσεις την ελληνική γλώσσα, τέχνη και παράδοση από γενιά σε γενιά μοναχών. Ακόμη και σήμερα, σε πολλά μοναστήρια μεταλαμπαδεύονται τέχνες όπως η αγιογραφία, η προστασία και συντήρηση αρχαίων χειρογράφων, η οινοποιία, η βιολογική γεωργία, η παραδοσιακή τυροκομία κ.ά.

Μοναστήρι της Χρυσοσκαλίτισσας, Κέα - Μονή της Αγίας Άννας, Μονή Γκουβερνέτου, Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών, Μονή Ζέρμας, Τα μοναστήρια της Άνδρου, Παναγία Κοσμοσώτειρα Φερών, Κέα - Το μοναστήρι της Καστριανής, Κίμωλος - Αξιοθέατα, Μονή της Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων, Μονή Παναγίας Σπηλιώτισσας Αρίστης, Μονή Ρογκοβού, Μοναστήρια στο Ν.Ρεθύμνου, Μονή Αυγού, Μοναστήρια στη Νάξο, Παναγία Μαυριώτισσα Καστοριάς, Άγιος Νικόλαος Λεμονιών, Μονή Πλατυτέρας, Κέα - Η Μονή της Αγίας Μαρίνας, Μονή Αγίας Τριάδος, Μονή Ταξιαρχών, Μοναστήρια στο Ν.Χανίων, Μοναστήρια στη Μύκονο, Μονή Τοπλού, Μονή Κρεμαστής, Μονή Σεπετού, Μοναστήρι της Παναγίας Γουμένισσας , Μοναστήρια στο Ν.Έβρου, Μονή του Οσίου Αγάθωνα, Ασκηταριά Πρέσπας, Το μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου, Μονή Τσούκας, Μονή του Μεγάλου Μετεώρου, Αξιοθέατα - Μήλος, Μοναστήρι του Άγιου Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, Κέα - Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, Mονή Κηπίνας, Μοναστήρια στο Ν. Ηρακλείου, Μοναστήρια στην Καβάλα, Μοναστήρι της Παναγίας Παλαιοκαστρίτσας, Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, Μοναστήρια στην πόλη της Ξάνθης, Ιερό Ησυχαστήριο Αγίου Γεωργίου, Ιερά Μονή Όσιου Νικόδημου, Μοναστήρια στη Θάσο, Μονή Αγίου Αχιλλείου Πρεσπών, Μονή Αγίου Νικολάου, Μέτσοβο, Καστελλόριζο - Μονή Αγ. Γεωργίου Βουνού, Μοναστήρι της Ρούσας, Μονή Αρκαδίου, Μοναστήρια στη Λέσβο, Μοναστήρια στο Ν.Ροδόπης, Νέα Μονή Χίου, Σύμη - Μονή Πανορμίτη, Μονή Φιλοσόφου, Νησί Ιωαννίνων, Μοναστήρια στο Ν.Ξάνθης, Ι.Μ. Οσίου Λουκά, Μετέωρα, Μονή Ρουσάνου, Κέα - Η Μονή της Επισκοπής, Μονή Ζωοδόχου Πηγής Σικίνου, Μονή Βαρλαάμ, Τήλος - Μοναστήρι Αγ. Παντελεήμονα, Μονή Προδρόμου, Κέα - Η Μονή Δάφνης, Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Μολυβδοσκέπαστο, Μονή Αγίου Στεφάνου, Kυρά Παναγιά, Μοναστήρια στη Σαμοθράκη, Μονή Έλωνας, Μovή της Φαvερωμέvης, Aγία Παρασκευή Μονοδενδρίου
Απο τον Ε.Ο.Τ               

Κώδικας Alimentarius

Θεολογική Σχολή Αθηνών

Ένα από τα κρισιμότερα υπαρξιακά ερωτήματα που απασχόλησαν τον άνθρωπο μέσα στην ιστορία είναι, δίχως άλλο, η αναζήτηση γύρω από την ανώτερη δύναμη που δημιούργησε και κυβερνά τον κόσμο. Δεν θα πρέπει να θεωρηθεί τυχαίο ότι η λατρευτική πράξη, στοιχείο που συνοδεύει τον άνθρωπο σε κάθε βήμα του, στοιχείο αναπόσπαστο της ανθρώπινης δράσης σε κάθε επίπεδο πολιτισμού, αποτελεί το ανώτερο δείγμα του κάθε πολιτισμού.
Έτσι στον αρχαίο ελληνικό κόσμο η ποίηση και η φιλοσοφία, όταν διένυαν την ακμή τους, επιχειρούν να απαντήσουν στο περί Θεού ερώτημα. Οι ποιητές πρώτοι θεολογούν, όταν πλάθουν μύθους για τους θεούς, σύμφωνα με τον Σωκράτη (Πλάτωνος, Πολιτεία 379a) και έπειτα οι φιλόσοφοι θεολογούν, όταν αναζητούν το θείο στον κόσμο των ιδεών, όπως ο Πλάτων, ή μετά τα φυσικά, όπως ο Αριστοτέλης. Οι αναζητήσεις για το Θεό βρήκαν την ολοκλήρωσή τους στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, ο οποίος έγινε άνθρωπος ανάμεσά μας, για να μας αποκαλύψει την αλήθεια.
Οι μαρτυρίες αυτές καταγράφηκαν στην Αγία Γραφή και διασώθηκαν μέσα στην Ιερά Παράδοση. Η ορθόδοξη μαρτυρία διαφυλάχθηκε στο πέρασμα των αιώνων διά πυρός και σιδήρου, για να φθάσει μέχρι την εποχή μας. Αρχικά οι διωγμοί από κοσμικούς άρχοντες, στη συνέχεια οι αυθαίρετες προσπάθειες ανθρώπων που υπερεκτίμησαν τη λογική τους ικανότητα, προσπαθώντας με το λόγο να ερμηνεύσουν την πίστη, και τέλος οι δυσκολίες, που οφείλονται στην αλλόθρησκη κατάκτηση, κατάφεραν σε διάφορες ιστορικές στιγμές να απειλήσουν τη μετάδοση της αλήθειας του Θεανθρώπινου μηνύματος στις επόμενες γενιές. Αυτός ο αγώνας για τη διαφύλαξη της πίστης αμόλυντης από κάθε λογής κακοδοξίες οδήγησε στην ανάπτυξη της Ορθόδοξης Θεολογίας. Το έργο αυτό δεν βασίστηκε στην πίστη των πολλών, μια και δεν ήσαν λίγες οι φορές εκείνες, όταν ακόμη και ένας άνθρωπος ήταν αρκετός για να διαφυλάξει την Ορθοδοξία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον άγ. Μάξιμο τον Ομολογητή. Ούτε είναι το έργο αυτό αποτέλεσμα μυστικής γνώσης που αποκτά κανείς, αλλά κοινά παραδεδομένη αλήθεια που ανήκει σε όλους, όσοι είναι πρόθυμοι να τη γνωρίσουν. Η γνωριμία με την Ορθόδοξη Θεολογία έρχεται μέσα από τη λειτουργική ζωή, τη μελέτη των Γραφών και την ερμηνεία της αποκεκαλυμένης αλήθειας από τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Σε αυτό το πνεύμα καλείται λοιπόν να εισέλθει ο σπουδαστής των Θεολογικών γραμμάτων μέσα από την παρακολούθηση του τετραετούς προγράμματος που προσφέρει το Τμήμα Θεολογίας, με σκοπό να αποκτήσει ευχέρεια στην κατανόηση της Ορθοδοξίας και στην ερμηνεία του Ευαγγελικού λόγου μέσα από ένα ιστορικό και πατερικοθεολογικό πρίσμα.

Αξιόλογο υλικό ψυχαγωγίας για παιδιά

Ένα πολύ αξιόλογο υλικό ψυχαγωγίας. Τριάντα εννέα παιχνίδια που θα δώσουν την ευκαιρία στα παιδιά να παίξουν και να γελάσουν στα πλαίσια του Κατηχητικού Σχολείου.
Τα παιχνίδια αυτά προέρχονται από το πολύ αξιόλογο "Κατηχητικό Βοήθημα Ιεραποστολικού Έτους 2005-2006" της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων (Κέρκυρα, 2005).
Ακολουθεί η προεπισκόπηση του σχετικού αρχείου, το οποίο μπορείτε να δείτε κυλώντας προς τα κάτω την μπάρα στα δεξιά της εικόνας.

 

Πόση ώρα να προσεύχομαι;

Πόση ώρα να προσεύχομαι; Με ρώτησε κάποτε ένας νέος 16 ετών:-Αγαπάς, παιδί μου, το Θεό;
-Τον αγαπώ πολύ, πάτερ μου, μου απάντησε αυθόρμητα.
-Προσεύχεσαι σ’ Αυτόν τακτικά;
-Όχι! μου είπε με ειλικρίνεια.

Ο νέος αυτός δεν μπορούσε να συλλάβει την αντίθεση που υπήρχε μεταξύ των δύο απαντήσεών του. Γιατί είναι αδύνατον να αγαπά κανείς πραγματικά το Θεό και να μην προσεύχεται.
Αν έχεις ένα φίλο εξαιρετικά αγαπητό, δεν προσπαθείς να βρεις τρόπους να επικοινωνείς συχνά μαζί του και να συζητάς διάφορα ζητήματα; Έτσι δεν είναι;
Παρακολούθησε, παιδί μου, αυτούς τους αριθμούς που θα σου πω. Είναι εξακριβωμένοι. Ένας άνθρωπος που πέθανε 70 ετών διέθεσε τα χρόνια της ζωής του ως εξής: 15 χρόνια εργάσθηκε, 20 κοιμήθηκε, 2 έτρωγε, 1 ντυνότανε, 9 μήνες πλυνότανε, 7 μήνες ξυριζότανε, 4 μήνες καθάριζε τη μύτη του, 2 μήνες τα δόντια του κλπ.
Παρατήρησες κάτι; Όλα όσα αναφέρονται πιο πάνω αφορούν

Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 - 1779), γνωστός και ως Πατροκοσμάς, ήταν Έλληνας μοναχός της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δένδρο κοντά στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Πιστεύεται από χριστιανούς ότι διέθετε προφητικές και θαυματουργικές ικανότητες.
Μαθήτευσε στα διδασκαλεία της Παρνασσίδας και της Ναυπακτίας πλάι σε ονομαστούς ιεροδιδασκάλους. Το 1749 πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη θεολογία και τη φιλοσοφία. Εκεί υπήρξε μοναχός για δύο περίπου χρόνια στη μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Στα 1759, εγκατέλειψε το μοναστήρι και ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα, παρακινώντας με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και όχι του έθνους, έννοια η οποία απουσιάζει παντελώς από τις διδαχές του. Για τον Κοσμά η εκπαίδευση είναι ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία
Μέσα σε 16 χρόνια, ίδρυσε πάνω από 100 σχολεία. Στις Διδαχές του, απέτρεπε τη χρήση της Αρωμανικής και Αλβανικής γλώσσας και παρότρυνε τους γονείς να μάθουν στα παιδιά τους ελληνικά, τα οποία είναι η «γλώσσα της Εκκλησίας».
«Να σπουδάζετε και εσείς, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είνε εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας».
Μετά την Ελληνική επανάσταση του 1770 στην Πελοπόννησο κατά την περίοδο των Ορλωφικών, οι Τούρκοι τον υποπτεύονταν ως πράκτορα των Ρώσων. Με την κατηγορία αυτή συνελήφθη και εκτελέστηκε στις 24 Αυγούστου του 1779 στο χωριό Κολικόντασι, κοντά στην πόλη του Βερατίου στην Αλβανία.
Ο Πατήρ Κοσμάς ο Αιτωλός ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στις 20 Απριλίου 1961 και η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.

12 Φεβ 2011

θρησκευτικός τουρισμός. Απο τα βάθη των αιώνων

Το νεαρό της ηλικίας του όρου «θρησκευτικός τουρισμός» που χρονολογείται μόνον απ΄ τις αρχές του 19ου αιώνα, δεν πρέπει να σκιάζει το γεγονός ότι, το κοινωνικό φαινόμενο που σήμερα ονομάζουμε θρησκευτικό τουρισμό, λαμβάνει χώρα από πολύ ενωρίτερα στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι το ζήτημα της ανάπτυξης και προώθησης του θρησκευτικού τουρισμού τόσο στην Ελλάδα (που έχει τον Άγιο Χριστόφορο ξεχωριστό Άγιο για τους ταξιδιώτες και Όσιο Σαμψών ως προστάτη των ξενοδόχων) όσο και στην αλλοδαπή ( όπου συχνά έχει αναπτυχθεί ως κύρια τουριστική δράση κάποιων περιοχών ) μόλις τώρα αρχίζει να ερευνάται.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο γεγονός ότι μόνο όταν υπάρχει πολιτιστική ωριμότητα δέχεται ένα άτομο ή μια κοινωνία να έλθει σε επαφή, να γίνει πολιτιστικός κοινωνός και να υπάρξει σε ανθρωπογενές περιβάλλον διάφορων, κατά τεκμήριο, πολιτιστικών πρακτικών από τις δικές του.
Πρόκειται για μια σχέση που η ρίζα χάνεται στα βάθη των αιώνων, εκεί που αρχίζουν και τερματίζουν οι πολιτισμοί. Μια σχέση που απασχολεί όλο τον κόσμο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του και σε όλες τις εποχές. Μια σχέση που απασχολεί τόσο το άτομο ξεχωριστά το καθένα όσο την επιστήμη και την έρευνα γενικότερα. Όπως γίνεται σαφές αυτή η αλληλεξάρτηση της θρησκείας και του ανθρώπου εφόσον απασχολεί τα γνωστικά επίπεδα του ανθρώπου είναι δυνατόν να ενδιαφέρει και την επιχειρηματική δραστηριότητα που διαμορφώνουν αυτά. Στην εργασία αυτή γίνεται προσπάθεια ανάδειξης της αναγκαιότητας του θρησκευτικού τουρισμού, της δυνατότητα παράτασης της τουριστικής περιόδου που είναι φυσικό να διαμορφώσει ως σημαντικό κεφάλαιο την εναλλακτική αυτή μορφή τουρισμού για την Ελλάδα.

2 Φεβ 2011

Τι σημαίνει εκκλησία και τι θρησκεία

Πατμος. Η Μονή του Ιωάννη του Θεολόγου

Η Μονή του Ιωάννη του Θεολόγου είναι σημείο αναφοράς όχι μόνο για την Πάτμο αλλά για την ορθόδοξη πίστη γενικά. Υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και είναι Πατριαρχική Εξαρχία. Ο εκάστοτε Καθηγούμενός του, είναι Πατριαρχικός Εξαρχος με ειδικά προνόμια. Είναι χτισμένο σε τέτοια θέση και με τέτοιο τρόπο, που μοιάζει να έχει κάτω από την προστασία του όλο το νησί. Και πράγματι, τα πρώτα δύσκολα χρόνια, που η Πάτμος ήταν ένα νησί με πολύ λίγους κατοίκους, απροστάτευτο από τις λεηλασίες των πειρατών, έτρεχαν εκεί να βρούν προστασία οι κάτοικοι, που τα τεράστια τείχη της Μονής τους προσέφεραν. 
Είναι τόσα αυτά που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει για την δράση του, την πνευματική και την κοινωνική, καθώς επίσης και τους πνευματικούς θησαυρούς που υπάρχουν μέσα, που δεν θα έφθαναν σελίδες και σελίδες για να τα χωρέσουν. Εδώ θα γίνει αναφορά στα σημαντικότερα σημεία που περιγράφουν την πνευματική και θρησκευτική οντότητα της Μονής. Η οικοδόμηση άρχισε το 1088 από τον Οσιο Χριστόδουλο. Εχει εξωτερικά μορφή φρουρίου και έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στην ασφάλειά του. Αυτός είναι ο λόγος που το τεράστιο κτίσμα με τα 15 μέτρων ύψους τείχη έχει μόνο δύο πόρτες. Τα παράθυρα είναι μικρά και με σιδερένιους φράχτες. Πάνω από τις δύο και μοναδικές πόρτες υπάρχει ο λεγόμενος φονιάς ,ένα είδος εξώστη που επέτρεπε στους αμυνόμενους να ρίχνουν από ψηλά ζεματιστό λάδι, για να απαγορεύουν την προσέγγιση στην Μονή.
Στο εσωτερικό η αρχιτεκτονική, που ακολουθείται είναι κάπως ελεύθερη, αν και τα κελλιά τών μοναχών είναι χτισμένα γύρω από το καθολικό συμφωνα με την Βυζαντινή αρχιτεκτονική. Κατά τα άλλα το κτίσμα είναι οικοδομημένο σε διάφορα επίπεδα και έχει πολλά στοιχεία από την παραδοσιακή νησιώτικη αρχιτεκτονική. Αυτή η μορφή που παρουσιάζει σήμερα είναι αποτέλεσμα των αναγκών που παρουσιάστηκαν με τα χρόνια για προσθήκες και διαμόρφωσεις χώρων, καθώς επίσης και από την ιδιαιτερότητα του βραχώδους εδάφους. Η πρώτη εικόνα που αντικρύζει ο επισκέπτης είναι αυτή της στρωμένης με χαλίκια αυλής. Στην μέση της αυλής υπάρχει ένα πέτρινο χτίσμα που μέσα έχει μια τεράστια στάμνα που περιέχει αγιασμό. Γύρω από την αυλή υπάρχουν τέσσερα από τα δέκα συνολικά παρεκκλήσια της Μονής. Στο Καθολικό της Μονής, στην βόρεια πλευρά υπάρχει το τέμπλο που είναι έργο του 1820 και φτιάχτηκε από 12 γλύπτες. Είναι ένα μοναδικό έργο τέχνης που αφήνει αφωνους όσους το αντικρύζουν. ΒΜέσα στο καθολικό υπάρχουν εικόνες και τοιχογραφίες μοναδικής ομορφίάς και αξίας.
Ενα αντίγραφο μιας εικόνας της Αποκάλυψης του 1626 καλύπτει την είσοδο του σκευοφυλακίου. Εδώ φυλάσσεται ένα μεγάλο μέρος από τα κειμήλια της Μονής. Η δημιουργία του σκευοφυλακίου ξεκινάει από τον Οσιο Χριστόδουλο, που άφησε σε αυτό τις μεγάλης αξίας εικόνες του. Το σκευοφυλάκιο είναι ο χώρος που πρέπει να επισκεφθεί ο κάθε επισκέπτης της Πάτμου. Στα ειδικά εκθετήρια που έχουν κατασκευαστεί μπορεί κανείς να δεί τα λείψανα Αγίων, όπως του Αγίου Στεφάνου, του Αγίου Ιακώβου του Πέρσου, του Αγίου Παντελεήμονος και άλλων. Εικόνες ανεκτίμητης αξίας, από τις οποίες ξεχωρίζει η ψηφιδωτή εικόνα του Αγ.Νικολάου του 11ου αιώνα. Χρυσοκέντητα υφαντά και άμφια, δωρεές πλουσίων Πατμίων. Ασημένια και χρυσά σκεύη, μοναδικά αριστουργήματα, με γνωστότερο από αυτά την μίτρα του Πατριάρχη Νεόφυτου του ΣΤ ' που είναι διακοσμημένη με πολύτιμα πετράδια και χρυσό.
Ενα άλλο μεγάλο κεφάλαιο της Μονής είναι η Βιβλιοθήκη της. Η Βιβλιοθήκη είναι η γραπτή ιστορία τόσο της Μονής όσο και του νησιού ολόκληρου.Μέσα στα έγγραφα της Βιβλιοθήκης υπάρχει και το ιδρυτικό χρυσόβουλλο, όπου ο Αλέξιος ο Α' ο Κομνηνός παραχωρούσε το 1088 στον Οσιο Χριστόδουλο την Πάτμο. Είναι μια πλούσια πηγή πληροφοριών για τον μοναστικό βίο και τις συνθήκες που έθεταν οι εκάστοτε κατακτητές.(π.χ φόρους,μορφές εμπορίου και διοίκησης).

1 Φεβ 2011

Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος (17 Ιανουαρίου 1939 - 28 Ιανουαρίου 2008)

Ο Ορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος (17 Ιανουαρίου 1939 - 28 Ιανουαρίου 2008) γεννήθηκε στην ΞάνθηTο κοσμικό του όνομα ήταν Χρήστος Παρασκευαΐδης, του Κωνσταντίνου και της Βασιλικής. Διετέλεσε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος για σχεδόν δέκα χρόνια, από το 1998 ως το θάνατό του το 2008.
Γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1939, από πρόσφυγες γονείς. Η οικογένειά του καταγόταν από την Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης και εγκαταστάθηκε στην Ξάνθη μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης. Σε ηλικία 2 ετών, μετά την εμπλοκή της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο 1941, η οικογένειά του μετακόμισε για λόγους ασφαλείας στην Αθήνα, όπου ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος έζησε μέχρι την ηλικία των 35 ετών. Μαθήτευσε στο δημοτικό σχολείο Κοραής και ακολούθως στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων με άριστη επίδοση. Το 1962 έλαβε το πτυχίο της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με άριστα, και το 1967 αποφοιτά από τη Θεολογική σχολή του ιδίου πανεπιστημίου επίσης με άριστα. Παράλληλα σπούδασε Βυζαντινή Μουσική στο Ωδείο Αθηνών. Το 1982 υπέβαλε τη διδακτορική του διατριβή στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τίτλο «Ιστορική και Κανονική θεώρησις του Παλαιοημερολογητικού ζητήματος κατά τε την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι» και ονομάστηκε διδάκτωρ του Κανονικού Δικαίου με βαθμό άριστα. Ήταν πτυχιούχος της γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, γνώστης δε της ιταλικής και γερμανικής γλώσσας. Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Διδάκτωρ των πανεπιστημίων Κραϊόβας και Ιασίου το 2003 και Λατερανού το 2006.
Το 1957, σε ηλικία 18 ετών, ήταν ήδη ψάλτης στην Αγία Ζώνη Κυψέλης όπου συναντά τον διάκονο Καλλίνικο Καρούσο, μετέπειτα Μητροπολίτη Πειραιώς, ο οποίος λειτουργούσε στον ίδιο ναό. Εκείνος θα του γνωρίσει τον 19χρονο τότε Αθανάσιο Λενή, νυν Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο. Το 1958 οι τρεις κληρικοί ιδρύουν τη μοναστική αδελφότητα «Χρυσοπηγή» στο Παγκράτι, η οποία ασχολούνταν με φιλανθρωπικές και ανθρωπιστικές δραστηριότητες καθώς και με την οργάνωση κατηχητικών σχολείων. Κείρεται μοναχός στις 16 Μαΐου 1961 στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ των Μετεώρων, όπου μόλις είχε εγκατασταθεί η αδελφότητα και στις 17 Μαΐου 1961 χειροτονείται διάκονος στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων Τρικάλων. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος το 1965, όταν τοποθετείται ως ιεροκήρυκας στον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίτσας) στο Παλαιό Φάληρο, όπου έμεινε επί 9 χρόνια. Κατόπιν γραπτών εξετάσεων εισήχθη ως γραμματέας της Ιεράς Συνόδου επί αρχιεπισκοπίας Ιερωνύμου Α και ακολούθως του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Στις 18 Ιανουαρίου 1973 ιδρύεται στο Καπανδρίτι το Συνοδικό Μοναστήρι της Παναγίας της «Χρυσοπηγής», το οποίο υπαγόταν απ' ευθείας στην Ιερά Σύνοδο.
Το 1974 εξελέγη Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού σε ηλικία 35 ετών, ο νεότερος στην Ιεραρχία. Η ενθρόνισή του έγινε στις 4 Αυγούστου 1974 μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού, με επευφημίες και ροδοπέταλα. Έλαβε μέρος σε πολλές εκκλησιαστικές αποστολές στο εξωτερικό. Συνέγραψε πλήθος Θεολογικών και ηθικοπλαστικών κειμένων. Αρθρογράφησε στον εκκλησιαστικό τύπο και σε εφημερίδες. Στις 28 Απριλίου 1998 εξελέγη από την ιεραρχία με μεγάλη πλειοψηφία Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, σε διαδοχή του μακαριστού Σεραφείμ. Η ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου έγινε στις 9 Μαΐου 1998 στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, όπου εξεφώνησε τον επιβατήριο λόγο του
Ήταν επίσης Πρόεδρος του Δ.Σ της Σιβιτανιδείου Σχολής.
Ως Αρχιεπίσκοπος
Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ίδρυσε 14 Ειδικές Συνοδικές Επιτροπές για ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων της σύγχρονης ζωής, μερικές από τις οποίες είναι για τα εξής θέματα: Βιοηθική (1988), Ακαδημία Εκκλησιαστικών Τεχνών (1999), Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1999), Γάμου, Οικογενείας, Προστασίας του Παιδιού και Δημογραφικού Προβλήματος (1999), Χριστιανικών Μνημείων (1999), Θείας και Πολιτικής Οικονομίας και Οικολογίας (1999), Πολιτισμικής Ταυτότητας (1999), Γυναικείων Θεμάτων (1999), Παρακολούθησης των Ολυμπιακών Αγώνων "Αθήνα 2004" (1999), Αθλητισμού (2006), Μεταναστών, Προσφύγων και Παλλιννοστούντων (2006) κλπ.

Κατά τη διάρκεια της αρχιερατείας του έλαβε και τις ακόλουθες πρωτοβουλίες:

ίδρυσε το 1998 γραφείο αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στην UNESCO, καθώς και ειδική Συνοδική Επιτροπή παρακολούθησης Ευρωπαϊκών Θεμάτων
συνέστησε το Ίδρυμα Ψυχοκοινωνικής Αγωγής και Στήριξης "Διακονία" το 1999 για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων με έμφαση στους τοξικομανείς, ενώ παρείχε και κέντρο πρόληψης,
ίδρυσε τη "Στέγη Μητέρας" το ίδιο έτος για τη στήριξη ανύπανδρων μητέρων και κακοποιημένων γυναικών,
ίδρυσε το Κέντρο Στήριξης Οικογένειας (ΚΕ.Σ.Ο.) για τη μέριμνα για τα θύματα εμπορίας και παράνομης διακίνησης προσώπων,
δημιούργησε αλυσίδα βρεφονηπιακών σταθμών για την στήριξη απόρων και πολύτεκνων οικογενειών
ανέπτυξε το Γραφείο Νεότητας με κατασκηνώσεις, αθλητικές δραστηριότητες, ραδιόφωνο, φοιτητικές συνάξεις, σχολές βυζαντινής μουσικής, συνάξεις και άλλα.
Από το 2002 λειτουργεί η Αλληλεγγύη, μία μη κυβερνητική οργάνωση της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μερικές από τις χώρες που δέχθηκαν την ποικιλόμορφη προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας (τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, τεχνολογικό υλικό, βιβλία και άλλα): Αιθιοπία, Αλβανία, Αρμενία, Αφγανιστάν, Βουλγαρία, Γεωργία, Ερυθραία, Ζιμπάμπουε, Ιορδανία, Ινδία, Ιράκ, Καζακστάν, Λίβανος, Μαυροβούνιο, Μπεσλάν (Β. Οσετία), Ν.Α. Ασία, Νότια Αφρική, Ουζμπεκιστάν, Ουκρανία, Πακιστάν, Παλαιστίνη, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Συρία, Τουρκία, Τσεχία. Στο πλαίσιο της «Αλληλεγγύης» εγκαινιάστηκε το 2005 ο ξενώνας «Στοργή» με στόχο να «φιλοξενεί, περιθάλπει, ανακουφίζει και επανεντάσσει στην κοινωνία δεκάδες ταλαιπωρημένες και πληγωμένες γυναίκες και να δεχθεί στους κόλπους του κάθε νέα περίπτωση οικογενειακής ή άλλης βίας».
Επίσης καθιερώθηκε η επιδότηση τρίτου παιδιού στα πλαίσια «προγράμματος στήριξης χριστιανικών οικογενειών της Θράκης» με τη μορφή μηνιαίου επιδόματος  35.000-40.000 δραχμών ανά παιδί ανά μήνα, με θετικά αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της αύξησης των γεννήσεων με τον αριθμό «των γεννηθέντων ως τρίτων τέκνων...δι' έκαστον των ετών εφαρμογής αυτού, υπερδιπλάσιο των προ της εφαρμογής του Προγράμματος ετών».. Το πρόγραμμα αυτό συνάντησε ορισμένες αντιδράσεις επειδή δεν δίνονταν στους μουσουλμάνους της περιοχής Η Ιερά Σύνοδος με επιστολή της απάντησε λέγοντας πως καταβάλλει το επίδομα μόνο στις χριστιανικές οικογένειες επειδή σε αυτές μόνο έχει πρόσβαση αφού αυτές είναι μέλη της, ενώ έθιξε και ζήτημα διαρκούς απραξίας των κατηγόρων του προγράμματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία των ληξιαρχείων, το μέτρο της Ιεράς Συνόδου βοήθησε να αυξηθεί η γεννητικότητα των χριστιανικών οικογενειών καθώς οι οικογένειες που απέκτησαν τρίτο παιδί έφτασαν μέσα σε τέσσερα χρόνια τις 800 από περίπου 100.[

Επίσης επί των ημερών του έγινε διοργάνωση πλήθους συνεδρίων και ημερίδων, είτε με τη συμμετοχή του, είτε υπό την αιγίδα του, για σειρά σύγχρονων θεμάτων της Θεολογίας, όπως οι αιρέσεις, οι ιερατικές κλίσεις και η κατήχηση. Τέλος αναβαθμίστηκε ο ραδιοφωνικός σταθμός της Ελλαδικής Εκκλησίας, που απέκτησε πρόγραμμα, και εκσυγχρονίστηκαν έντυπα όπως ο «Εφημέριος» και η «Εκκλησία», όπως και εκδόθηκε το περιοδικό «Τόλμη». Αρκετές μητροπόλεις επίσης απέκτησαν τη δική τους ιστοσελίδα, ενώ αξιοποιώντας κοινοτικά κονδύλια εκδίδουν ηλεκτρονικά πιστοποιητικά και έγγραφα.

Αγιος Διάδοχος Φωτικης

Ὁ Ἅγιος Διάδοχος εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πλέον σημαντικοὺς νηπτικοὺς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Εἶναι ἐκπληκτικὸ τὸ πὼς ἕνας τόσο μεγάλος θεολόγος καὶ νηπτικὸς πατέρας εἶναι τόσο λίγο γνωστὸς στὸν εὐρύτερο ἐκκλησιαστικὸ χῶρο, παρ’ ὅτι ἀρκετοὶ ἀπὸ τοὺς μεταγενεστέρους πατέρες καὶ ἐκκλησιαστικοὺς συγγραφεῖς, παραπέμπουν ἀρκετὲς φορὲς στὸν Ἅγιο Διάδοχο καὶ ἐγκωμιάζουν τὸ ἔργο του.
      Δὲν ἔχουμε πολλὲς πληροφορίες σχετικὰ μὲ αὐτὸν ἀπὸ σύγχρονές του πηγές, πιθανῶς ἐπειδὴ ἡ Ἤπειρος τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἦταν ἀπομονωμένη ἀπὸ τὰ μεγάλα ἐκκλησιαστικὰ κέντρα τῆς Ἀνατολῆς καὶ τῆς Δύσεως. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ἡ ζωὴ καὶ ἡ δράση τοῦ Ἁγίου δὲν ἦταν εὔκολο νὰ γίνει ἐπαρκῶς γνωστὴ σὲ εὐρεῖς ἐκκλησιαστικοὺς κύκλους.
         Ἀκόμη εἶναι ἄξιο προσοχῆς τὸ ὅτι ἡ κυρίως Ἑλλάδα, ἀπὸ τὸν 3ο ἕως τὸν 9ο μ.Χ. αἰώνα προσέφερε λίγα στὴν ἀνάπτυξη τῆς χριστιανικῆς θεολογίας.  Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ἅγιο Διάδοχο, κανένας ἀξιόλογος ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας δὲν ἐμφανίστηκε κατὰ τοὺς χρόνους του σ’ αὐτὴν. Σὲ τοῦτο συνετέλεσε καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι μέχρι τὸν 8ο αἰώνα, ἡ Ἐκκλησία τῆς κυρίως Ἑλλάδος ἦταν διμερῶς προσανατολισμένη. διοικητικῶς μὲ τὴν ρωμαϊκὴ Δύση καὶ πνευματικῶς μὲ τὴν ἑλληνικὴ Ἀνατολή. Πιθανότατα πάντως στὴν σιωπὴ περὶ Διαδόχου, νὰ συνέβαλε καὶ ὁ χαρακτήρας τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγίου. Διότι αὐτὸς ποὺ κήρυξε μὲ τόσο ζῆλο τὴν ἀνάγκη τῆς ἐσωτερικῆς καλλιέργειας, περισυλλογῆς καὶ ταπεινώσεως, θὰ ἀπέφευγε πάντα τὸ θόρυβο γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωπό του.
         Ὁ Ἅγιος Διάδοχος ἔζησε κατὰ τὸνἰώνα καὶ ἦταν ἐπίσκοπος τῆς Φωτικῆς στὴν Παλαιὰ Ἤπειρο τοῦ Ἰλλυρικοῦ.  Σύμφωνα μὲ τὶς τελευταῖες ἀνακαλύψεις ἐπιγραφῶν καὶ ἐρειπίων ἐκκλησιῶν, βορειοδυτικότερα τῆς Παραμυθιᾶς Θεσπρωτίας, ἡ ἄνω πόλη τῆς Φωτικῆς μὲ τὴν ἀκρόπολή της βρίσκονταν στὴ θέση τῆς σημερινῆς Παραμυθιᾶς, ἐνῶ ἡ κάτω πόλη χαμηλότερα στὴ θέση «Λιμπόνι».

 5ο μ.Χ. α
  Ἡ Φωτικὴ ἦταν μία ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες πόλεις τῆς Ἠπείρου στὴν ἀρχαιότητα καὶ διατηρήθηκε μέχρι τὸν 13ο μ.Χ. αἰώνα, ὅποτε παρήκμασε ἢ καταστράφηκε λόγω ἐπιδρομῶν καὶ τῆς ἐλονοσίας. Ἀπὸ ὑπαινιγμοὺς ποὺ συναντοῦμε στὰ κείμενα τοῦ Ἁγίου Διαδόχου, μποροῦμε νὰ συμπεράνουμε ὅτι στὴν ἐποχή του ἡ Φωτικὴ περιβάλλονταν ἀπὸ πλούσια περιβόλια καὶ σκιώδη δένδρα, κοσμοῦνταν μὲ πολυτελὴ οἰκοδομήματα καὶ λουτρὰ καὶ εἶχε ἀνεπτυγμένη κοινωνικὴ ζωή.

         Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς μεταγενεστέρους ἐκκλησιαστικοὺς συγγραφεῖς ποὺ ἀναφέρουν τὸν Διάδοχο παραθέτοντας χωρία ἀπὸ τὰ ἔργα του καὶ μάλιστα μὲ τὰ ἐπίθετα ἅγιος, μακάριος καὶ θεῖος, ἔχουμε τὶς ἑξῆς τρεῖς ἄμεσες μαρτυρίες γι' αὐτόν.
         α) Ὁ Ἅγιος Διάδοχος περιλαμβάνεται μεταξὺ τῶν ἐπισκόπων τῆς Ἠπείρου ποὺ ὑπέγραψαν τὴν Ἐπιστολὴ γιὰ τὸν θάνατο τοῦ Προτερίου Ἀλεξανδρείας, στὸν αὐτοκράτορα Λέοντα Α΄ τὸ 458 μ.Χ.
         β) Στό ἔργο τοῦ Βίκτωρος ἐπισκόπου Βίτης  Historia persecutionis Africanae provinciae, (τέλη 5ου μ.Χ. αἰῶνος), γίνεται ἐπαινετικὴ μνεία τοῦ Ἁγίου Διαδόχου, ἀποδεικνύοντας τὸ κύρος του ὡς συγγραφέως μεταξὺ τῶν συγχρόνων του, ἀφήνοντας νὰ φανεῖ καὶ κάποιος σύνδεσμος τοῦ Διαδόχου μὲ τὴν Ἀφρική, πιθανῶς μέσω τοῦ Εὐγενίου ἐπισκόπου Καρχηδόνος, μαθητοῦ τοῦ Ἁγίου, στὸν ὁποῖο ἀφιερώνεται τὸ ἔργο.
         γ) Ὁ Φώτιος διασώζει πληροφορία τῆς Συνοδικῆς Ἐπιστολῆς τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων, κατά τὴν ὁποία μεταξὺ τῶν κυριωτέρων ἀντιπάλων τῆς αἱρέσεως τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ ἦταν καὶ ὁ Διάδοχος Φωτικῆς.
         Σύμφωνα μὲ τὰ ἀνωτέρω, ὁ Διάδοχος ἔγινε ἐπίσκοπος Φωτικῆς μεταξὺ τοῦ 451 καὶ 458 μ.Χ. Ἡ διάρκεια τῆς ἀρχιερατείας του καὶ τὸ ἐκκλησιαστικό του ἔργο λεπτομερῶς εἶναι ἄγνωστα. Ἀπὸ τὰ ἐλάχιστα ποὺ γνωρίζουμε ἢ μποροῦμε νὰ ὑποθέσουμε, διακρίθηκε κυρίως σὲ τρεῖς τομεῖς δράσεως. τὴν ὀργάνωση τοῦ μοναχικοῦ βίου, τὴν καταπολέμηση τῶν αἱρέσεων καὶ τὴν συγγραφή.

         Ἀπὸ τὰ ἔργα του συμπεραίνουμε ὅτι στὴν Ἤπειρο εἶχε ἤδη εἰσαχθεῖ εὐρύτατα ὁ μοναχικὸς βίος, ὅτι ὑπῆρχαν κανόνες ποὺ ρύθμιζαν τὸν βίο τῶν μοναχῶν καὶ ὅτι οἱ μοναχοὶ διακρίνονταν σὲ δυὸ κατηγορίες, αὐτοὺς ποὺ ζοῦσαν σὲ κοινόβια ἢ μέσα στὶς πόλεις καὶ αὐτοὺς ποὺ ζοῦσαν ἀνὰ δυὸ ἢ τρεῖς ἀναχωρητικὰ μακρυὰ ἀπὸ τὸν κόσμο.
         Ὁ ἀριθμὸς τῶν ἔργων ποὺ συνέγραψε ὁ Ἅγιος Διάδοχος εἶναι ἄγνωστος. Τρία πάντως ἀπὸ αὐτὰ διασώθηκαν μέχρι τὶς μέρες μας. ἡ Ὅρασις, ὁ Λόγος εἰς τήν Ἀνάληψιν καί τά Ἑκατόν κεφάλαια. Ἴσως δὲν εἶναι συμπτωματικὸ ὅτι τὸ πρῶτο ἔργο διαπραγματεύεται κυρίως τὰ περὶ Θεοῦ, τὸ δεύτερο τὰ περὶ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ τρίτο τὰ περὶ ζωῆς ἐν Ἀγίῳ Πνεύματι, ἔτσι ὥστε νὰ δημιουργεῖται ἕνα εἶδος τριλογίας.
 Σημαντικότερο καὶ ἐκτενέστερο ὅλων εἶναι τὰ Ἑκατὸν κεφάλαια, ἔργο βαθύτατης πνευματικῆς ἐμπειρίας, ἁγιοπνευματικὸ στὴν κυριολεξία, διατυπωμένο μὲ ἁπλότητα καὶ σαφήνεια. Ὅσο σαφὴς ὅμως καὶ ἂν εἶναι ἡ διατύπωση τῶν ἁγιοπνευματικῶν ἐμπειριῶν, μόνο μὲ τὴν ἐσωτερικὴ συγγένεια θὰ μπορούσαμε νὰ τὶς αἰσθανθοῦμε. Θὰ ἔπρεπε δηλαδή, νὰ βρισκόμαστε στὴν πνευματικὴ κατάσταση τοῦ Ἁγίου Διαδόχου, ἡ ψυχὴ τοῦ ὁποίου φλέγονταν ὁλόκληρη ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ νοῦς του ἦταν μέσα στὴ  λάμψη τοῦ ἀκτίστου φωτός, ἡ ταπείνωση τὸν συγκρατοῦσε σὲ αὐτογνωσία, οἱ πνευματικὲς θεωρίες  διαδέχονταν ἡ μία τὴν ἄλλη, ἡ προσευχὴ μέσα στὴν καρδιὰ του εἶχε γίνει ἕνα μὲ τὴ φύση του, ἡ μυστικὴ ἕνωσή του μὲ τὸν Θεὸ ἦταν συνεχής, γιὰ νὰ καταλάβουμε μὲ πληρότητα τὸ περιεχόμενο τῶν ἐμπειριῶν του.
         Ἀναμφίβολα ὁ Ἅγιος Διάδοχος εἶναι ἕνας π τος μεγαλύτερους νηπτικος πατέρες, πο πηρέασε θετικ τν μοναστικ κα πνευματικ παράδοση κα πλούτισε τν  συχαστικ κα θεολογικ γραμματεία τς κκλησίας.
         κκλησία τς Θεσπρωτίας καυχται ν Κυρί γι τν θεοφόρο γιο Διάδοχο, ποος ποίμανε τν λα της πολλος αἰῶνες παλαιότερα, λλ κα σήμερα στέκει γρυπνος μεσίτης πρς τν Θε κα προστάτης ατς, μαζ μ τν θαυματουργ πολιοχο της γιο Δονάτο κα τν σεπτ χορεία τν λοιπν γίων πο στ πέρασμα τν αώνων νεδείχθησαν κα καθηγίασαν τ μαρτυρικά της χώματα.
         μνήμη το γίου Διαδόχου τελεται πανηγυρικς στς 29 Μαρτίου κάστου τους στν ερ Να γίου ναστασίου Παραμυθίας κα παράλληλα γίνονται νέργειες γι τν νέγερση ερο Ναο π’ νόματι το γίου.